(2022) Prywatne użytkowanie samochodu: (4) Ograniczenie kosztów w przypadku metody ryczałtowej

Przy stosowaniu metody ryczałtowej 1% może się zdarzyć, że wartość użytkowania prywatnego jest wyższa niż rzeczywiste koszty pojazdu. Jest to możliwe zwłaszcza wtedy, gdy pojazd został już zamortyzowany i nie można już uwzględniać amortyzacji, gdy jest to pojazd używany lub gdy pojazd jest leasingowany. W takim przypadku można zastosować limit kosztów (w wierszu 19).

• Do rzeczywistych kosztów zalicza się bieżące koszty operacyjne, amortyzację i odsetki od zadłużenia.
• Rzeczywiste koszty całkowite są najpierw pomniejszane o ryczałt za dojazdy między domem a miejscem pracy, ponieważ ten odliczenie przysługuje Państwu ogólnie.
• Pozostała kwota kosztów całkowitych jest następnie porównywana z ryczałtową wartością użytkowania i stosowana jako limit kosztów.

Przykład:
Dla firmowego samochodu o cenie katalogowej 40.000 Euro (w tym VAT) poniesiono koszty całkowite w wysokości 6.000 Euro. Samochód był używany przez 200 dni na dojazdy między domem a miejscem pracy (odległość 20 km).

1. Udział w użytkowaniu prywatnym:     1 % x 40.000 Euro x 12 Do opodatkowania jako wypłata prywatna	4.800 Euro
2. Wartość użytkowania za dojazdy dom-praca:     0,03 % x 40.000 Euro x 20 km x 12     Nieodliczalne koszty operacyjne	+ 2.880 Euro
Ryczałtowa wartość użytkowania według metody ryczałtowej     Rzeczywiste koszty całkowite      - pomniejszone o ryczałt za dojazdy dom-praca:      200 dni x 30 km x 0,30 Euro =	= 7.680 Euro 6.000 Euro ./. 1.200 Euro
Maksymalna kwota ryczałtowych wartości	= 4.800 Euro

 

Podatek VAT: W przypadku limitu kosztów - gdy wartość użytkowania prywatnego według metody ryczałtowej jest ograniczona do kosztów całkowitych - nie muszą Państwo uwzględniać kosztów całkowitych jako podstawy opodatkowania VAT, lecz postępują Państwo w następujący sposób:

• Najpierw odejmują Państwo od kosztów całkowitych koszty, które nie były obciążone podatkiem VAT. Są to koszty operacyjne, takie jak ubezpieczenie samochodu, podatek od samochodu, opłata radiowa, czynsz za garaż, składka ADAC oraz koszty poniesione za granicą. Należą do nich również odsetki od zadłużenia. Ponadto amortyzacja, jeśli od kosztów zakupu nie można było odliczyć podatku VAT, np. przy zakupie od osoby prywatnej lub wniesieniu z majątku prywatnego. Pozostają koszty całkowite obciążone VAT.
• Następnie określają Państwo udział w użytkowaniu prywatnym. Mogą Państwo oszacować go na podstawie odpowiednich dokumentów. Jeśli takie dokumenty nie są dostępne, muszą Państwo ustalić udział w użytkowaniu prywatnym na co najmniej 50%. Dojazdy między domem a miejscem pracy nie są zaliczane do udziału prywatnego, lecz do udziału firmowego.
• Wreszcie, koszty całkowite obciążone VAT w wysokości udziału w użytkowaniu prywatnym są stosowane jako podstawa opodatkowania VAT, a następnie obliczają Państwo 19% VAT.

 

Przykład:

Wartość użytkowania prywatnego według metody ryczałtowej wynosi Rzeczywiste koszty całkowite wynoszą Dojazdy dom-praca, przyjęto	3.600 Euro 3.000 Euro ./. 1.100 Euro
Wartość użytkowania prywatnego po ograniczeniu kosztów Odliczenie kosztów, które nie były obciążone VAT	= 1.900 Euro ./. 600 Euro	1.900,00 Euro
Koszty całkowite obciążone VAT Udział w użytkowaniu prywatnym, oszacowany	= 1.300 Euro x 40%
Podstawa opodatkowania VAT 19 % podstawy opodatkowania	= 520 Euro	+ 98,80 Euro
Do opodatkowania jako przychody z działalności		= 1.998,80 Euro

 

Uwaga: Niektórzy podatnicy prowadzący księgowość na zasadach kasowych korzystali wcześniej z następującego modelu podatkowego: Leasingowali firmowy samochód, w pierwszym roku dokonywali wysokiej wpłaty leasingowej, odliczali ją w całości jako koszt operacyjny, a następnie w kolejnych latach obliczali udział prywatny według zasady 1%. Ze względu na tzw. limit kosztów często dochodziło do bardzo niskiego udziału prywatnego w użytkowaniu samochodu.

Po tym, jak administracja podatkowa i niektóre sądy skarbowe już wcześniej podważyły ten model, również Federalny Trybunał Finansowy odmówił uznania tego modelu podatkowego (wyroki BFH z 17.5.2022, VIII R 11/20, VIII R 21/20, VIII R 26/20). Następujący przykład ma na celu wyjaśnienie problemu:

Wolny strzelec leasinguje samochód o cenie katalogowej brutto 120.000 Euro, począwszy od grudnia 2015 r. (okres leasingu 36 miesięcy). W pierwszym roku uzgodniono wpłatę specjalną w wysokości 30.000 Euro plus VAT. Miesięczne raty leasingowe wynoszą następnie tylko 350 Euro plus VAT. Wolny strzelec oblicza swój zysk na podstawie rachunku przychodów i rozchodów i odlicza wpłatę specjalną w 2015 r. w całości jako koszt operacyjny. W latach 2016 i 2017 wybiera zasadę 1% i musiałby zatem co miesiąc opodatkować 1% ceny katalogowej brutto (rocznie 14.400 Euro) jako wypłatę prywatną. Jednak stosuje limit kosztów i opodatkowuje rocznie jedynie udział prywatny w wysokości np. 6.000 Euro. W przeszłości wiele urzędów skarbowych regularnie akceptowało takie rozwiązanie. Jednak w pewnym momencie administracja podatkowa uznała, że sytuacja stała się zbyt skomplikowana, ponieważ coraz więcej osób samozatrudnionych wykorzystywało ją zbyt intensywnie podatkowo. W związku z tym administracja podatkowa postanowiła nie akceptować dalej tego modelu (OFD Karlsruhe, VASt Aktuell 6/2018 z 1.8.2018; zarządzenie organu podatkowego w Hamburgu z 8.11.2018, S 2177- 2018/001 - 52).

Dla podanego przykładu oznacza to: Wpłata specjalna na leasing musi być rozłożona na okres obowiązywania umowy w celu sprawdzenia limitu kosztów. Oznacza to, że w 2015 r. do celów limitu kosztów należy uwzględnić jedynie 1/36 wpłaty specjalnej na leasing. W 2016 r. należy uwzględnić 12/36, w 2017 r. również 12/36, a w 2018 r. 11/36 wpłaty specjalnej na leasing. Limit kosztów w 2016 r. wynosiłby zatem nie 6.000 Euro, lecz 6.000 Euro + 10.000 Euro = 16.000 Euro, co oznacza, że 14.400 Euro należałoby opodatkować jako udział prywatny. Aby uniknąć nieporozumień: sama wpłata specjalna na leasing pozostaje zazwyczaj odliczalna jako koszt operacyjny; chodzi tu tylko o limit kosztów.

Federalny Trybunał Finansowy uznaje stanowisko administracji podatkowej za słuszne. Przepisy dotyczące limitu kosztów mogą być interpretowane zgodnie z intencjami administracji podatkowej. Każdy podatnik, który korzysta z firmowego samochodu również do celów prywatnych, może uniknąć zasady 1% poprzez prowadzenie dziennika podróży.