Czy wybór rachunku zysków i strat jest możliwy również w późniejszym terminie?

Podatnicy, którzy nie byli zobowiązani do prowadzenia księgowości i nie prowadzą jej dobrowolnie, mają prawo wyboru między porównaniem majątku przedsiębiorstwa zgodnie z § 4 ust. 1 EStG a rachunkiem zysków i strat zgodnie z § 4 ust. 3 EStG:

• Podatnik nieprowadzący księgowości - zgodnie z dotychczasowym stanowiskiem - skutecznie skorzystał z prawa wyboru ustalenia zysku poprzez porównanie stanu zgodnie z § 4 ust. 1 EStG dopiero wtedy, gdy sporządził bilans otwarcia, wprowadził księgowość handlową i dokonał zamknięcia na podstawie inwentaryzacji.

• Jeśli podatnik jedynie rejestrował przychody i wydatki operacyjne, to poprzez takie faktyczne postępowanie skorzystał z prawa wyboru w zakresie ustalenia zysku za pomocą rachunku zysków i strat zgodnie z § 4 ust. 3 EStG.

Zgodnie z nowym stanowiskiem przedsiębiorca może skorzystać z prawa wyboru również po zakończeniu roku, zasadniczo bezterminowo, aż do momentu, gdy decyzja podatkowa stanie się ostateczna. Dopiero gdy przedsiębiorca sporządzi roczne sprawozdanie finansowe, decyduje się na ustalenie zysku poprzez bilansowanie - a nie już z chwilą rozpoczęcia prowadzenia księgowości na początku roku obrotowego (wyrok BFH z 19.3.2009, BStBl. 2009 II s. 659).

Prawo wyboru jest jednak ograniczone przez określone warunki (§ 4 ust. 3 zdanie 1 EStG). Wybór rachunku nadwyżki po sporządzeniu sprawozdania nie jest już możliwy. Podobnie, wybór ustalenia zysku poprzez porównanie stanu jest wykluczony, jeśli podatnik nie sporządził bilansu otwarcia i nie wprowadził księgowości handlowej na początku okresu ustalania zysku. Wybór między metodami ustalania zysku może być również wykluczony, jeśli podatnik jest związany wyborem dokonanym w poprzednim roku obrotowym.

Uwaga: Taka interpretacja jest również zgodna z celem uproszczenia rachunku zysków i strat. Podatnik może zrezygnować ze sporządzenia sprawozdania finansowego, wybierając rachunek zysków i strat, nawet jeśli wcześniej wprowadził księgowość. Dla urzędu skarbowego istotne jest jedynie to, że po dokonaniu wyboru faktycznie otrzyma rachunek zysków i strat.