Kiedy osoby samotne mogą ubiegać się o podwójne gospodarstwo domowe?
Również osoby stanu wolnego mogą ubiegać się o odliczenie kosztów podwójnego gospodarstwa domowego jako kosztów uzyskania przychodu. Warunkiem jest m.in. posiadanie własnego gospodarstwa domowego.
Własne gospodarstwo domowe to umeblowane mieszkanie,
- które stanowi centrum Twoich interesów życiowych,
- które użytkujesz z własnego lub pochodnego prawa,
- w którym "prowadzisz" lub współprowadzisz gospodarstwo domowe, tzn. określasz lub współokreślasz prowadzenie gospodarstwa domowego,
- i finansowo uczestniczysz w kosztach gospodarstwa domowego (nowość od 2014 r.).
Szczególnie istotne jest, czy korzystasz z mieszkania nieodpłatnie czy odpłatnie oraz czy finansowo uczestniczysz w prowadzeniu gospodarstwa domowego. Własne gospodarstwo domowe przy podwójnym gospodarstwie domowym jest uznawane tylko wtedy, gdy osoba stanu wolnego finansowo uczestniczy w kosztach gospodarstwa domowego (§ 9 ust. 1 nr 5 EStG 2014).
Nie wystarczy, jeśli pracownik np. zamieszkuje tylko jeden lub więcej pokoi w gospodarstwie domowym rodziców lub jeśli pracownikowi nieodpłatnie udostępniono mieszkanie w domu rodziców. Wymagane jest, aby finansowy udział w kosztach prowadzenia gospodarstwa domowego nie był jedynie symboliczny (pismo BMF z 24.10.2014, BStBl. 2014 I s. 1412, pkt 100).
- Jeśli płatności gotówkowe wynoszą więcej niż 10% miesięcznych, regularnych kosztów prowadzenia gospodarstwa domowego (np. czynsz, koszty dodatkowe, koszty żywności i innych artykułów codziennego użytku), można uznać, że finansowy udział przekracza próg symboliczny.
- Jeśli płatności gotówkowe wynoszą mniej niż 10% bieżących kosztów gospodarstwa domowego, pracownik może wykazać wystarczający finansowy udział w inny sposób, np. finansowanie wspólnych wakacji, kosztów samochodu lub większych zakupów.
- Jak osoba stanu wolnego powinna wykazać swój finansowy udział w prowadzeniu gospodarstwa domowego w zeznaniu podatkowym? Ponieważ w formularzu podatkowym nie ma odpowiedniego pola, powinna po prostu poczekać na ewentualne zapytanie urzędu skarbowego.
Sąd Finansowy w Dolnej Saksonii orzekł w 2019 r., że finansowy udział pracownika w głównym gospodarstwie domowym wystarcza, aby uznać podwójne gospodarstwo domowe za cel podatkowy (wyrok z 18.9.2019, 9 K 209/18). Finansowy udział może być bezpośredni (np. płatności gotówkowe dla rodziców) lub pośredni (np. koszty artykułów gospodarstwa domowego lub remontów). Udział nie musi być regularny, a także jednorazowe płatności są akceptowalne.
Niedawno Federalny Trybunał Finansowy potwierdził wyrok Sądu Finansowego w Dolnej Saksonii i odrzucił wygórowane wymagania administracji finansowej (wyrok BFH z 12.1.2023, VI R 39/19).
Opisano przypadek: Powód wynajmował mieszkanie w miejscu pracy i zamieszkiwał niezamknięte mieszkanie w domu rodziców wspólnie z bratem. Brak umowy najmu nie był problemem. Powód zadeklarował, że w 2015 r. uczestniczył w kosztach gospodarstwa domowego na kwotę 3.160,47 EUR. Urząd skarbowy odrzucił odliczenie, ponieważ powód nie udowodnił, że powstały regularne miesięczne koszty. Skarga powoda została uwzględniona.
Prawo wymaga finansowego udziału w kosztach głównego gospodarstwa domowego, w tym kosztach mieszkania i utrzymania. Wystarczające są jednorazowe płatności i nieregularne koszty. Finansowy udział powinien być odpowiedni w porównaniu z rzeczywistymi kosztami gospodarstwa domowego. Wysokość nie może być jednak ustalona ryczałtowo i zależy od okoliczności danego przypadku.
Zaleca się złożenie odwołania w przypadku odmowy przez urząd skarbowy i ustanowienie miesięcznych płatności, aby uniknąć sporów. Warto uwzględnić dziesięcioprocentowy próg administracji finansowej, przejmując więcej niż dziesięć procent miesięcznych, regularnych kosztów prowadzenia gospodarstwa domowego.
Należy zauważyć, że wyrok Federalnego Trybunału Finansowego nie ma zastosowania do przypadków, w których młodsze dzieci wracają do domu na weekend i korzystają jedynie z pokoju młodzieżowego (wyrok BFH z 12.1.2023, VI R 39/19 oraz wyrok Sądu Finansowego w Dolnej Saksonii z 18.9.2019, 9 K 209/18).
