Alimenty na rzecz krewnych za granicą: zaostrzone wymagania dotyczące dowodu w przypadku przekazania gotówki

Wielu obcokrajowców mieszkających i pracujących w Niemczech wspiera krewnych za granicą. Ale także osoby, które mają zagranicznego małżonka, udzielają wsparcia finansowego jego krewnym. W przypadku świadczeń alimentacyjnych na rzecz krewnych za granicą urząd skarbowy od 2007 roku stawia surowsze wymagania dotyczące potrzeby wsparcia odbiorcy oraz dowodu dokonania płatności alimentacyjnych. W przypadku przekazów gotówkowych obowiązują szczególnie surowe wymagania dotyczące dowodów.

Federalny Trybunał Finansowy odrzucił świadczenia alimentacyjne na rzecz matki mieszkającej na Węgrzech, ponieważ przekazy gotówkowe nie zostały wystarczająco udokumentowane. W przypadku płatności alimentacyjnych na rzecz odbiorców wsparcia mieszkających za granicą strony są w szczególnym stopniu zobowiązane do współpracy w wyjaśnianiu i dostarczaniu dowodów. Jakie środki dowodowe są wymagane do udowodnienia danego stanu faktycznego, zależy od okoliczności danego przypadku (wyrok BFH z 9.3.2017, VI R 33/16).

• Dowód przekazu gotówki wymaga oprócz wiarygodnego potwierdzenia odbioru również nieprzerwanego dowodu "łańcucha płatności", czyli dowodów na wypłaty lub konkretną dostępność tych kwot w momencie przekazania przez płatnika alimentów. Samo posiadanie odpowiednich dochodów i majątku nie wystarcza.
• Ponadto płatnik alimentów musi szczegółowo przedstawić i wiarygodnie udokumentować "jak i kiedy" przekazano gotówkę. Dlatego przekonującemu przedstawieniu dowodów stoi na przeszkodzie fakt, że płatnik nie może udowodnić, że był w miejscu przekazania gotówki w momencie jej przekazania. Chociaż płatnik alimentów nie musi osobiście przekazywać gotówki, musi jednak wskazać "konia i jeźdźca", tj. osobę przekazującą pieniądze.
• W omawianym przypadku brak jest dowodu, że wskazane płatności zostały faktycznie dokonane. Przedstawione potwierdzenia odbioru nie są wystarczające. Nie wynika z nich, czy odbiorca alimentów otrzymał środki jako jednorazową kwotę, czy w ratach. Potwierdzenia dotyczyły płatności w łącznej wysokości 1.800 Euro. Z potwierdzeń nie wynika również, kiedy dokonano płatności. Dokumenty są wprawdzie datowane, ale data wskazuje jedynie na dzień ich wystawienia, a nie na moment przekazania gotówki.

BFH przyznaje jednak pewne ułatwienia: "Spełnienie obowiązków w zakresie wyjaśnienia stanu faktycznego oraz przygotowania i dostarczenia środków dowodowych musi być konieczne, możliwe, uzasadnione i proporcjonalne." Na przykład w przypadku wojny domowej mogą być brane pod uwagę ułatwienia dowodowe w zakresie uzyskiwania oficjalnych zaświadczeń.

 

 

Obecnie Federalne Ministerstwo Finansów zajęło stanowisko w sprawie odliczenia świadczeń alimentacyjnych w dwóch obszernych dekretach, w tym w kwestii dowodów świadczeń alimentacyjnych. Zwłaszcza w przypadku płatności na rzecz krewnych mieszkających za granicą należy zwrócić uwagę na kilka kwestii (pismo BMF z 6.4.2022, IV C 8-S 2285/19/10002 :001 i 10003 :001). Zgodnie z nimi obowiązuje m.in.:

Przelewy na rzecz krewnych za granicą muszą być co do zasady udokumentowane za pomocą dowodów pocztowych lub bankowych (potwierdzenia transakcji lub wyciągi bankowe), które wskazują osobę utrzymywaną jako odbiorcę. Jeśli utrzymywane są inne osoby mieszkające we wspólnym gospodarstwie domowym, wystarczy, że dowody przelewów są wystawione na nazwisko jednej z tych osób. W przypadku przelewów na konto za granicą, które nie jest na nazwisko osoby utrzymywanej, oprócz krajowych dowodów płatności wymagane jest zaświadczenie banku o pełnomocnictwie do konta oraz o czasie, wysokości i odbiorcy wypłaty.

Podatnik może również wybrać inną drogę płatności, jeśli udzielone w ten sposób wsparcie alimentacyjne zostanie wystarczająco udokumentowane. W przypadku płatności gotówkowych oraz wszystkich innych dróg płatności obowiązują zwiększone wymagania dowodowe. Wymagane są dowody wypłat i szczegółowe potwierdzenia odbioru. Między wypłatą a przekazaniem pieniędzy musi istnieć wystarczający związek (okres maksymalnie dwóch tygodni). Podróż musi być zawsze udokumentowana za pomocą biletów, paragonów za paliwo, pieczątek granicznych, biletów lotniczych, wiz itp.

Ułatwienia obowiązują w przypadku podróży do domu rodzinnego podatnika do jego wspieranej rodziny mieszkającej za granicą. Podróż do domu rodzinnego ma miejsce tylko wtedy, gdy podatnik odwiedza swojego małżonka mieszkającego za granicą, który nadal prowadzi tam gospodarstwo domowe. Jeśli małżonek również mieszka w kraju, a podatnik odwiedza tylko swoje dzieci mieszkające za granicą lub własnych rodziców, nie jest to podróż do domu rodzinnego, co oznacza, że ponownie obowiązują zwiększone wymagania dowodowe.

W przypadku pracowników można zasadniczo założyć, że podatnik zabiera ze sobą na każdą podróż do domu rodzinnego miesięczne wynagrodzenie netto na utrzymanie małżonka, dzieci i innych krewnych mieszkających w gospodarstwie domowym małżonka. To ułatwienie dowodowe obowiązuje tylko dla maksymalnie czterech udokumentowanych podróży do domu rodzinnego w roku kalendarzowym. W ramach ułatwienia dowodowego można jednak dochodzić maksymalnie kwoty, która wynika z czterokrotnego wynagrodzenia netto pomniejszonego o inne udokumentowane lub wiarygodnie udokumentowane płatności. Jeśli podatnik dochodzi wyższych wydatków niż (ryczałtowo) czterokrotne wynagrodzenie netto, wszystkie płatności muszą być udokumentowane zgodnie z ogólnymi zasadami.

Przekaz pieniężny za pośrednictwem osoby trzeciej (w tym neutralnej komercyjnej firmy transportowej) zasadniczo nie może zostać uznany. Nie dotyczy to sytuacji, gdy z powodu szczególnej sytuacji w państwie zamieszkania (np. strefa kryzysowa) wyjątkowo nie jest możliwa inna droga płatności. W takim przypadku oprócz tożsamości osoby pośredniczącej (imię i nazwisko oraz adres) należy przedstawić dokładny przebieg podróży oraz nieprzerwany dowód pochodzenia pieniędzy w kraju i każdy pojedynczy krok aż do przekazania osobie utrzymywanej. Podróż przez prywatną osobę pośredniczącą musi być zawsze udokumentowana za pomocą biletów, paragonów za paliwo, pieczątek granicznych, biletów lotniczych, wiz itp.

Potwierdzenie odbioru musi być wystawione dla każdego przekazanego kwotowo pieniądza. Musi zawierać imię i nazwisko oraz adres podatnika i osoby utrzymywanej, datę wystawienia i podpis odbiorcy oraz miejsce i czas przekazania pieniędzy. Aby spełniało swoją funkcję dowodową, musi być wystawione w zamian za przekazanie kwoty pieniężnej. Potwierdzenia odbioru wystawione później lub zbiorcze nie spełniają wymogów dowodowych.