(2022) Czy wybór rachunku zysków i strat jest możliwy również w późniejszym terminie?

Podatnicy, którzy nie byli zobowiązani do prowadzenia księgowości i nie prowadzili jej dobrowolnie oraz nie sporządzali sprawozdań, mają prawo wyboru między porównaniem majątku przedsiębiorstwa zgodnie z § 4 ust. 1 EStG a rachunkiem zysków i strat zgodnie z § 4 ust. 3 EStG:

• Podatnik nieprowadzący księgowości - zgodnie z dotychczasowym stanowiskiem - skutecznie skorzystał z prawa wyboru metody ustalania zysku poprzez porównanie stanu zgodnie z § 4 ust. 1 EStG dopiero wtedy, gdy sporządził bilans otwarcia, wprowadził księgowość handlową i sporządził sprawozdanie na podstawie inwentaryzacji.

• Jeśli podatnik rejestrował jedynie przychody i koszty operacyjne, to poprzez takie faktyczne postępowanie skorzystał z prawa wyboru w zakresie ustalania zysku za pomocą rachunku zysków i strat zgodnie z § 4 ust. 3 EStG.

Zgodnie z nowym stanowiskiem przedsiębiorca może skorzystać z prawa wyboru również po zakończeniu roku, zasadniczo bezterminowo, aż do momentu, gdy decyzja podatkowa stanie się ostateczna. Jeśli przedsiębiorca sporządzi wtedy roczne sprawozdanie finansowe, dopiero wtedy decyduje się na ustalanie zysku poprzez bilansowanie - a nie już przy zakładaniu księgowości na początku roku obrotowego (wyrok BFH z 19.3.2009, BStBl. 2009 II s. 659).

Prawo wyboru jest jednak ograniczone przez określone warunki (§ 4 ust. 3 zdanie 1 EStG). Na przykład wybór rachunku nadwyżki po sporządzeniu sprawozdania nie jest już możliwy. Podobnie wybór ustalania zysku poprzez porównanie stanu jest wykluczony, jeśli podatnik nie sporządził bilansu otwarcia i nie wprowadził księgowości handlowej na początku okresu ustalania zysku. Wybór między metodami ustalania zysku może być również wykluczony przez związanie podatnika wyborem dokonanym w poprzednim roku obrotowym.

Uwaga: Taka interpretacja jest również zgodna z celem uproszczenia rachunku zysków i strat. Podatnik może zrezygnować ze sporządzania sprawozdania, wybierając rachunek zysków i strat, nawet jeśli wcześniej wprowadził księgowość. Dla urzędu skarbowego istotne jest jedynie to, że po dokonaniu wyboru faktycznie otrzyma rachunek zysków i strat.