(2022) Czy koszty uroczystości habilitacyjnej można odliczyć jako koszty uzyskania przychodu?

Wydatki na posiłki z okazji wydarzeń osobistych są zazwyczaj nieodliczalne podatkowo. Do takich wydarzeń należą również jubileusz pracy, awans, urodziny - a także nadanie tytułu doktora honoris causa lub uroczystość habilitacyjna. Ponieważ w tym przypadku koszty posiłków służą osobistej reprezentacji, są one prywatne i nie można ich odliczyć jako koszty uzyskania przychodu. Są to zatem "wydatki na styl życia wynikający z pozycji ekonomicznej lub społecznej, nawet jeśli służą promowaniu zawodu lub działalności" (§ 12 nr 1 EStG).

Niedawno Sąd Finansowy w Saksonii orzekł, że koszty posiłków lekarza z okazji jego habilitacji nie mogą być odliczone jako koszty uzyskania przychodu. Sędziowie uznali, że uroczystość nie była wydarzeniem zawodowym. Decydujące było to, że uroczystość nie odbyła się w pomieszczeniach służbowych pracodawcy, nie miała wpływu na ustalone wynagrodzenie lekarza i odbyła się z jego prywatnej inicjatywy z wybranym przez niego kręgiem uczestników (FG Sachsen z 15.4.2015, 2 K 542/11).

Obecnie Federalny Trybunał Finansowy uchylił wyrok Sądu Finansowego w Saksonii i podkreślił, że koszty posiłków z okazji habilitacji mogą być kosztami uzyskania przychodu. Błędne jest uznanie habilitacji za wydarzenie bardziej prywatne niż zawodowe. Habilitacja jest egzaminem uniwersyteckim, który potwierdza szczególne kwalifikacje w zakresie badań i nauczania w określonej dziedzinie zawodowej.

Habilitacja potwierdza szczególne kwalifikacje naukowe w określonej dziedzinie zawodowej, które uprawniają do nauczania. Niezależnie od faktu, że habilitacja jest również osobistym wydarzeniem w życiu powoda, nie można zaprzeczyć jej przeważającego charakteru zawodowego (wyrok BFH z 18.8.2016, VI R 52/15).

• Czy koszty posiłków są związane z pracą czy prywatne, zależy przede wszystkim od okazji do świętowania. Niemniej jednak okazja jest tylko istotnym wskaźnikiem. Mimo osobistego wydarzenia, z pozostałych okoliczności danego przypadku może wynikać, że wydatki na uroczystość są związane z pracą. Odwrotnie, wydarzenie w sferze zawodowej nie oznacza automatycznie, że wydatki na uroczystość są niemal wyłącznie związane z pracą.

• Czy koszty posiłków są związane z pracą czy prywatne, zależy również od kręgu zaproszonych współpracowników: Jeśli współpracownicy są zapraszani ze względu na przynależność do określonej jednostki organizacyjnej (np. wszyscy pracownicy działu) lub ze względu na pełnioną funkcję (np. wszyscy pracownicy terenowi lub stażyści), przemawia to za zawodowym charakterem. Jeśli jednak zapraszani są tylko wybrani współpracownicy, może to wskazywać na nieznaczne prywatne współfinansowanie i w związku z tym wykluczyć odliczenie jako kosztów uzyskania przychodu.

• Czy koszty posiłków są faktycznie kosztami uzyskania przychodu, należy ocenić na podstawie dalszych kryteriów: Ważne jest, kto występuje jako gospodarz, kto ustala listę gości, czy gośćmi są koledzy, partnerzy biznesowi lub pracownicy (pracownika lub pracodawcy), osoby publiczne, przedstawiciele prasy, przedstawiciele związków zawodowych czy prywatni znajomi lub krewni zapraszającego. Należy również wziąć pod uwagę, gdzie odbywa się wydarzenie, czy wydatki finansowe mieszczą się w ramach porównywalnych wydarzeń firmowych i czy uroczystość ma charakter prywatny, czy nie.

Jeśli wydatki na uroczystość są mieszane, ponieważ uczestniczyli w niej goście zarówno z kręgu prywatnego, jak i zawodowego, całkowite koszty należy podzielić proporcjonalnie według gości. Koszty przypadające na poszczególnego gościa należy w całości przypisać do sfery zawodowej lub prywatnej.

Wydatki na przekąski, szampana, wino itp. są w pełni odliczane jako koszty uzyskania przychodu. Nie są one ograniczone do 70% jak w przypadku osób prowadzących działalność gospodarczą (zgodnie z § 9 ust. 5 EStG w związku z § 4 ust. 5 nr 2 EStG). Oznacza to również, że nie obowiązują surowe wymogi dowodowe w postaci formalnego dowodu na posiłki. Wystarczy faktura z cateringu lub odpowiednie paragony (wyrok BFH z 20.1.2016, VI R 24/15).