Co to jest ryczałt pielęgnacyjny?

Wiele osób opiekuje się krewnym wymagającym opieki, czy to w jego mieszkaniu, czy we własnym. Często wspierają ich w tym ambulatoryjne służby opiekuńcze. Ta ofiarna służba opiekuńcza zasługuje na najwyższe uznanie. Również pod względem podatkowym praca ta jest honorowana:

• Osoba opiekująca się może skorzystać z ryczałtu opiekuńczego (§ 33b ust. 6 EStG) i dodatkowo odliczyć wydatki na usługi opiekuńcze jako wydatki nadzwyczajne, przy czym urząd skarbowy uwzględnia dopuszczalne obciążenie (§ 33 EStG).
• Osoba opiekująca się może zamiast tego zgłosić wszystkie wydatki, uwzględniając dopuszczalne obciążenie, jako wydatki nadzwyczajne ogólnego rodzaju na podstawie dowodów (§ 33 EStG).

Ryczałt wynosi

• przy stopniu opieki 2: 600 Euro
• przy stopniu opieki 3: 1.100 Euro
• przy stopniu opieki 4 lub 5 lub bezradności: 1.800 Euro

W przypadku pierwszego ustalenia, zmiany lub wygaśnięcia stopnia opieki w ciągu roku kalendarzowego ryczałt opiekuńczy należy przyznać według najwyższego stopnia, który został ustalony w roku kalendarzowym. To samo dotyczy sytuacji, gdy osoba wymagająca opieki jest "bezradna".

Ryczałt opiekuńczy dotyczy osobistej opieki i pielęgnacji osób wymagających opieki, które są zaklasyfikowane do stopni opieki 2 do 5, w środowisku domowym. Opieka polega na przykład na pomocy w czynnościach życia codziennego, w których osoba wymagająca opieki potrzebuje pomocy.

• Czynności w tym sensie to takie w zakresie higieny osobistej (mycie, prysznic, kąpiel, pielęgnacja zębów, czesanie, golenie, opróżnianie jelit lub pęcherza), w zakresie odżywiania (przygotowywanie posiłków, spożywanie posiłków), mobilności (samodzielne wstawanie i kładzenie się do łóżka, ubieranie i rozbieranie się, chodzenie, stanie, wchodzenie po schodach, opuszczanie i powrót do mieszkania) oraz zaopatrzenia gospodarstwa domowego (zakupy, gotowanie, sprzątanie mieszkania, zmywanie, zmiana i pranie bielizny i odzieży, ogrzewanie).
• Również usługi wsparcia opiekuńczego lub instruktażowego należą do tego zakresu. Ponieważ regulacja dotyczy osobistej opieki, również osobista opieka i pielęgnacja w mieszkaniu osoby wymagającej opieki prowadzi do ulgi podatkowej.
• Ryczałt nie wyklucza możliwości zgłoszenia wyższych wydatków jako wydatków nadzwyczajnych na podstawie dowodów zgodnie z § 33 EStG.
• Po raz pierwszy wprowadzono również ryczałty opiekuńcze dla stopni opieki 2 i 3, bez względu na kryterium "bezradności". Nie można jednak wykluczyć, że również w przypadku stopni opieki 2 i 3 mogą zasadniczo występować ustawowe warunki "bezradności".
• Jeśli osoba wymagająca opieki spełnia warunki "bezradności", przysługuje najwyższy ryczałt. W takim przypadku nie można jednak skorzystać z innego ryczałtu dodatkowo.
• Warunkiem przyznania ryczałtu opiekuńczego jest podanie numeru identyfikacji podatkowej osoby wymagającej opieki w zeznaniu podatkowym osoby opiekującej się. Ma to na celu zapewnienie, że ryczałt nie zostanie kilkakrotnie wykorzystany w pełnej wysokości na opiekę nad tą samą osobą wymagającą opieki.
• Jeśli osoba wymagająca opieki jest pielęgnowana przez kilka osób, ryczałt opiekuńczy jest dzielony według liczby osób opiekujących się.
• Warunkiem przyznania ryczałtu opiekuńczego jest, oprócz opieki domowej, to, że osoba opiekująca się nie otrzymuje dochodów za swoją opiekę. Dochody to zasadniczo wszystkie wpływy, które osoba opiekująca się otrzymuje w związku z opieką, czy to jako wynagrodzenie za opiekę, czy jako zwrot własnych wydatków osoby opiekującej się. ALE: W przypadku rodziców niepełnosprawnego dziecka zasiłek pielęgnacyjny, który rodzice otrzymują na opiekę nad dzieckiem, nie jest uznawany za dochód.

Co to jest ryczałt pielęgnacyjny?

Wer kann den Pflege-Pauschbetrag beantragen?

Den Pflege-Pauschbetrag kann beantragen, wer eine pflegebedürftige Person in deren oder in der eigenen Wohnung betreut. Der Pauschbetrag wird gewährt, um pauschal für die Belastungen bei der Pflege zu entschädigen, ohne dass Einzelbelege erforderlich sind. Die Voraussetzungen müssen jedoch nachweislich erfüllt sein.

Höhe des Pflege-Pauschbetrags:

• Pflegegrad 2: 600 Euro
• Pflegegrad 3: 1.100 Euro
• Pflegegrad 4 oder 5 bzw. Hilflosigkeit: 1.800 Euro

Voraussetzungen:

Die Pflege muss in der Wohnung der pflegebedürftigen Person oder der eigenen Wohnung erfolgen. Die zu pflegende Person muss ein naher Angehöriger sein (z.B. Ehegatte, Kind, Eltern, Schwiegereltern) oder eine Person mit einem persönlichen Verhältnis wie ein Lebensgefährte, Freund oder Nachbar.

Aufteilung des Pauschbetrags

Wenn sich mehrere Personen die Pflege teilen, wird der Pflege-Pauschbetrag gleichmäßig aufgeteilt. Es spielt keine Rolle, wer mehr Pflegearbeit leistet. Beispiel: Betreuen Sie und Ihre Mutter gemeinsam Ihren pflegebedürftigen Vater (Pflegegrad 4 oder 5), so erhalten beide jeweils 900 Euro Pauschbetrag.

Zusätzliche Steuervergünstigungen

Wenn Sie neben der Pflege auch finanziell unterstützen, können Sie bis zu 12.096 Euro Unterhaltskosten als außergewöhnliche Belastungen absetzen (2025). Das gilt jedoch nur, wenn für die gepflegte Person kein Anspruch auf Kindergeld oder den Kinderfreibetrag besteht.

Wer kann den Pflege-Pauschbetrag beantragen?

Jak mogę ubiegać się o dodatkowe koszty związane z opieką?

Koszty związane z opiekunem lub koszty wynikające z choroby i niepełnosprawności można zgłosić jako koszty nadzwyczajne ogólnego rodzaju, zamiast korzystać z ryczałtu pielęgnacyjnego. W tym przypadku odliczenie nie jest ograniczone do ryczałtu pielęgnacyjnego, lecz możliwe jest w nieograniczonej wysokości, przy czym urząd skarbowy uwzględnia jednak dopuszczalne obciążenie. Dopuszczalne obciążenie zależy od dochodów, stanu cywilnego i liczby dzieci i wynosi od jednego do siedmiu procent całkowitych dochodów.

Możesz również zgłosić usługi opiekuńcze jako usługi bliskie gospodarstwu domowemu. Możesz otrzymać ulgę podatkową w wysokości 20 procent poniesionych kosztów, maksymalnie jednak 4.000 Euro, jeśli płacisz opiekuna dla siebie lub członka rodziny lub jeśli w opiece pomaga ambulatoryjna służba pielęgniarska.

Jak mogę ubiegać się o dodatkowe koszty związane z opieką?

Czy powinienem podać rzeczywiste koszty, czy skorzystać z ryczałtu pielęgnacyjnego?

Jeśli opiekujesz się nieodpłatnie osobą bezradną, możesz skorzystać z ryczałtu opiekuńczego. Ryczałt opiekuńczy wynosi

• przy stopniu opieki 2: 600 Euro
• przy stopniu opieki 3: 1.100 Euro
• przy stopniu opieki 4 lub 5 lub bezradności: 1.800 Euro.

Jeśli nie masz wyższych wydatków niż maksymalnie 1.800 Euro, jest to również najlepsze rozwiązanie dla Ciebie.

Inaczej jest, jeśli masz wyższe wydatki, musisz współfinansować dodatkową opiekunkę lub pobyt w domu opieki. Wtedy bardziej opłaca się zrezygnować z ryczałtu opiekuńczego (także z ryczałtu dla osób niepełnosprawnych) i uwzględnić rzeczywiste wydatki jako koszty nadzwyczajne.

Te koszty zostaną wtedy wykazane w sekcji "Koszty nadzwyczajne" jako koszty opieki (wydatki z powodu potrzeby opieki, wydatki na opiekę nad krewnym lub na pobyt w domu opieki).

Jeśli masz roczny dochód w wysokości 30.000 Euro, Twoje dopuszczalne obciążenie jako małżeństwo z jednym dzieckiem wynosi 746 Euro. Jeśli Twoje wydatki przekraczają tę kwotę, warto to zgłosić.

Może to dotyczyć różnych wydatków, takich jak żywność, pranie, sprzątanie czy czynsz.

W zeznaniu podatkowym możesz wpisać rzeczywiste wydatki. Nie zostaną one jednak uznane w pełnej wysokości. Ponieważ od tej kwoty zostanie odjęte Twoje dopuszczalne obciążenie własne. Zależy ono od Twojego dochodu, stanu cywilnego i liczby dzieci i jest obliczane przez urząd skarbowy. Dopuszczalne obciążenie własne wynosi od jednego do siedmiu procent całkowitych dochodów.

Jeśli Twoje wydatki są niższe niż dopuszczalne obciążenie własne, nie opłaca się podawać kosztów w zeznaniu podatkowym. Jeśli po odliczeniu obciążenia własnego nadal przekraczasz maksymalną kwotę, podaj swoje wydatki na opiekę w rzeczywistej wysokości. Musisz jednak być w stanie udowodnić poszczególne wydatki. Ryczałt opiekuńczy można otrzymać bez przedstawiania dowodów.

Czy powinienem podać rzeczywiste koszty, czy skorzystać z ryczałtu pielęgnacyjnego?

Co obowiązuje w przypadku osób z demencją?

Demencja jest najczęstszą i najbardziej dotkliwą chorobą psychiczną w podeszłym wieku. Szacuje się, że w Niemczech obecnie ponad 1,1 miliona osób cierpi na umiarkowaną lub ciężką demencję, z czego około dwie trzecie na chorobę Alzheimera. Co roku zapada na nią około 11 000 osób. Ponieważ wyleczenie chorób demencyjnych nie jest jeszcze możliwe, opieka nad tymi osobami koncentruje się na wsparciu i pielęgnacji.

Około 60 procent wszystkich osób z demencją jest pielęgnowanych w domu przez swoich bliskich. Rodziny są często wspierane przez ambulatoryjne służby opiekuńcze. Jednak opieka rodzinna i ambulatoryjna jest w wielu przypadkach przeciążona, ponieważ opieka nad osobami z demencją wiąże się z szczególnymi obciążeniami. Wymaga bardzo dużo czasu, uwagi i siły.

Diagnoza demencji jest zatem zdecydowanie najczęstszym powodem przyjęcia do domu opieki. Znacznie ponad połowa osób mieszkających w domach opieki dla osób starszych cierpi na demencję.

Powody niezdolności do samodzielnej opieki nie mają znaczenia. Nie ma znaczenia, czy jest to spowodowane wypadkiem, chorobą, niepełnosprawnością czy po prostu wiekiem.

Co obowiązuje w przypadku osób z demencją?

Welche Besonderheiten gelten bei Pflege- und Betreuungsleistungen?

Zu den haushaltsnahen Dienstleistungen im Sinne des § 35a Einkommensteuergesetz (EStG) gehören auch Pflege- und Betreuungsleistungen für pflegebedürftige Personen. Begünstigt sind sowohl Leistungen durch mobile Pflegedienste als auch durch selbstständige Pflegekräfte, sofern sie im Haushalt der gepflegten oder betreuten Person oder im Haushalt des Steuerpflichtigen erbracht werden.

Steuerliche Begünstigung

Pflege- und Betreuungsleistungen können im Rahmen der haushaltsnahen Dienstleistungen bis zu 20.000 Euro jährlich mit 20 Prozent, also höchstens 4.000 Euro pro Jahr, direkt von der Steuerschuld abgezogen werden.

Eine Pflegebedürftigkeitsfeststellung oder die Angabe eines Pflegegrades ist nicht erforderlich. Es genügt, wenn die Leistungen der Grundpflege oder Betreuung dienen, z. B.:

• Körperpflege
• Ernährung
• Mobilität
• Alltagsbegleitung und Beaufsichtigung

Pflege im eigenen oder im fremden Haushalt

Nach der Rechtsprechung des Bundesfinanzhofs wird unterschieden zwischen:

• Eigener Pflege oder Betreuung: Steuerermäßigung möglich, wenn die Aufwendungen für die eigene Pflege anfallen.
• Pflege von Angehörigen: Auch Kinder können Kosten für die ambulante Pflege ihrer Eltern absetzen – unter bestimmten Voraussetzungen.

Rechtsprechung im Überblick

BFH-Urteil vom 3. April 2019 (VI R 19/17): Keine Steuerermäßigung, wenn Kinder die Heimkosten ihrer Eltern übernehmen, da diese nicht im eigenen Haushalt anfallen.

FG Berlin-Brandenburg, Urteil vom 11. Dezember 2019 (3 K 3210/19): Zunächst Ablehnung der Steuerermäßigung für Pflegeleistungen im Haushalt des Angehörigen; Revision wurde zugelassen.

BFH-Urteil vom 12. April 2022 (VI R 2/20): Die Steuerermäßigung nach § 35a Abs. 2 Satz 2 EStG gilt auch dann, wenn Kinder die Kosten für die ambulante Pflege ihrer Eltern tragen – selbst wenn die Pflege im Haushalt der Eltern erfolgt.

Wichtiger Unterschied: Ambulante vs. stationäre Pflege

• Ambulante Pflege: Steuerermäßigung möglich, wenn der Steuerpflichtige selbst Vertragspartner des Pflegedienstes ist.
• Stationäre Pflege: Keine Steuerermäßigung, da die Leistung außerhalb eines privaten Haushalts erbracht wird.

Hinweis: Die Steuerermäßigung kann nur gewährt werden, wenn der Steuerpflichtige die Pflegeleistung auf eigene Rechnung bezieht. Wird lediglich die Rechnung eines Angehörigen beglichen, liegt steuerlich Drittaufwand vor, der nicht absetzbar ist.

Welche Besonderheiten gelten bei Pflege- und Betreuungsleistungen?

Jemand, der pflegebedürftig ist, benötigt Unterstützung bei alltäglichen Aktivitäten aufgrund von körperlichen oder geistigen Einschränkungen. Der Begriff "hilflos" bezieht sich auf Personen, die aufgrund schwerer gesundheitlicher Beeinträchtigungen besonders intensive Hilfe benötigen, insbesondere bei grundlegenden täglichen Aufgaben.

Prawo podatkowe rozróżnia między "osobą wymagającą opieki" a "osobą niezdolną do samodzielnej egzystencji":

a)    Osoba wymagająca opieki

Osobami wymagającymi opieki są "osoby, które z powodu choroby fizycznej, umysłowej lub psychicznej bądź niepełnosprawności potrzebują pomocy w codziennych czynnościach życiowych na stałe, przewidywalnie przez co najmniej sześć miesięcy, w znacznym lub wyższym stopniu" (§ 14 SGB XI).

Za osoby wymagające opieki uznaje się:

• Osoby zakwalifikowane do jednej z trzech kategorii opieki (do 2016 r.) lub jednego z pięciu stopni opieki (od 2017 r.) zgodnie z ustawą o ubezpieczeniu pielęgnacyjnym §§ 14, 15 SGB XI.
• Osoby, u których stwierdzono znaczne ograniczenie zdolności do samodzielnego życia, tzw. osoby chore na demencję (zgodnie z § 45a SGB XI).
• Osoby posiadające legitymację inwalidzką ze znakiem "H" lub "Bl".
• Inne osoby, które są objęte opieką ambulatoryjną, a koszty opieki są fakturowane oddzielnie przez uznany serwis opiekuńczy.
• Osoby w domu spokojnej starości lub opieki, dla których świadczenia pielęgnacyjne w stawce 0 są fakturowane oddzielnie (wyrok BFH z 10.5.2007, BStBl. 2007 II S. 764).

Jako dowód służą decyzja kasy opieki społecznej lub prywatnego przedsiębiorstwa ubezpieczeniowego, decyzja urzędu ds. zaopatrzenia lub odpowiedniego organu z odpowiednimi ustaleniami lub legitymacja inwalidzka ze znakiem "H" lub "Bl".

Przyczyny potrzeby opieki nie mają znaczenia. Nie ma znaczenia, czy wynikają one z wypadku, choroby, niepełnosprawności czy po prostu z wieku.

b)    Niezdolność do samodzielnej egzystencji
Osoby niezdolne do samodzielnej egzystencji to "osoby, które potrzebują stałej pomocy osób trzecich w szeregu często i regularnie powtarzających się czynności w celu zabezpieczenia swojej osobistej egzystencji w ciągu każdego dnia" (§ 33b Abs. 6 EStG).

Osoby niezdolne do samodzielnej egzystencji posiadają legitymację inwalidzką ze znakiem "H" (niezdolność do samodzielnej egzystencji) lub "Bl" (ślepota). Znakowi "H" odpowiadała do 2016 r. klasyfikacja w stopniu opieki III. Jako dowód służą legitymacja inwalidzka ze znakami "H" lub "Bl" oraz decyzja urzędu ds. zaopatrzenia z odpowiednim ustaleniem lub decyzja kasy opieki społecznej lub przedsiębiorstwa ubezpieczeniowego (§ 65 Abs. 2 EStDV).

Od 2017 r. klasyfikacja potrzeby opieki odbywa się - zamiast dotychczas w trzech stopniach opieki - znacznie bardziej szczegółowo w pięciu stopniach opieki. W centrum uwagi znajduje się rzeczywiste zapotrzebowanie na wsparcie, mierzone stopniem samodzielności - niezależnie od tego, czy ktoś cierpi na ograniczenia umysłowe czy fizyczne. Uwzględniane są ograniczenia fizyczne, umysłowe i psychiczne oraz włączane do oceny potrzeby opieki (§ 14 SGB XI).

Wszyscy podopieczni, którzy dotychczas otrzymywali świadczenia z ubezpieczenia pielęgnacyjnego, zostaną bez ponownej oceny przeniesieni do nowego systemu od 1.1.2017. Nie muszą więc składać wniosku o przyznanie nowego stopnia opieki.

Od 2017 r. znakowi "H" odpowiada klasyfikacja w stopniach opieki 4 i 5. Osoby wymagające opieki z stopniem opieki 4 lub 5 mają zatem prawo do podwyższonego ryczałtu dla osób niepełnosprawnych w wysokości 7.400 Euro (pismo BMF z 19.8.2016, IV C 8-S 2286/07/10004).

Uwaga: Nowy stopień opieki 4 dotyczy dotychczasowego stopnia opieki III oraz dotychczasowego stopnia opieki II ze znacznie ograniczoną zdolnością do samodzielnego życia. Nowy stopień opieki 5 dotyczy dotychczasowego stopnia opieki III ze znacznie ograniczoną zdolnością do samodzielnego życia oraz przypadków szczególnych stopnia opieki III.

Wniosek: Osoby w stopniu opieki III (do 2016 r.) lub od 2017 r. z stopniem opieki 4 lub 5 są zarówno "wymagające opieki", jak i "niezdolne do samodzielnej egzystencji". Osoby w stopniu opieki I i II lub z stopniem opieki 1 do 3 są tylko "wymagające opieki", ale nie "niezdolne do samodzielnej egzystencji".

• Wydatki z powodu potrzeby opieki w stopniu opieki I, II lub 0 można odliczyć jako nadzwyczajne obciążenia ogólnego rodzaju zgodnie z § 33 EStG, o ile są wyższe niż otrzymane zasiłki pielęgnacyjne z ustawowego lub prywatnego ubezpieczenia pielęgnacyjnego. Wydatki muszą być udokumentowane i są pomniejszane przez urząd skarbowy o dopuszczalne obciążenie. Osoba opiekująca się nie może w tym przypadku otrzymać ryczałtu opiekuńczego zgodnie z § 33b Abs. 6 EStG.

• Wydatki z powodu niezdolności do samodzielnej egzystencji lub potrzeby opieki w stopniu opieki III można również odliczyć jako nadzwyczajne obciążenia ogólnego rodzaju zgodnie z § 33 EStG, o ile są wyższe niż otrzymane zasiłki pielęgnacyjne. Zamiast tego można skorzystać z podwyższonego ryczałtu dla osób niepełnosprawnych w wysokości 7.400 Euro. Osoba opiekująca się może - o ile nie otrzymuje dochodów z tytułu opieki - otrzymać ryczałt opiekuńczy zgodnie z § 33b Abs. 6 EStG.

Jemand, der pflegebedürftig ist, benötigt Unterstützung bei alltäglichen Aktivitäten aufgrund von körperlichen oder geistigen Einschränkungen. Der Begriff "hilflos" bezieht sich auf Personen, die aufgrund schwerer gesundheitlicher Beeinträchtigungen besonders intensive Hilfe benötigen, insbesondere bei grundlegenden täglichen Aufgaben.